|

Het belang van structurele gehoorondersteuning in het hoger onderwijs
Prevalentie van gehoorverlies:
Volgens de EuroTrak Belgium 2025-enquête heeft 10% van de Belgische bevolking gehoorverlies, oplopend tot 11,9% bij volwassenen vanaf 18 jaar. Slechts 41% van deze groep gebruikt een hoortoestel, en zelfs dan vaak onvoldoende zonder aanvullende ondersteuning, zoals spraakversterking of akoestische aanpassingen. HearingYou

Beperkte verstaanbaarheid zonder structurele ondersteuning:
Uit de studie Acoustic Environments that Support Equally Accessible Oral Higher Education as a Human Right (Van Den Heuij, Neijenhuis & Coene, 2018) blijkt dat:   
-Studenten in grotere collegezalen of aula’s aanzienlijke moeite hebben met spraakverstaanbaarheid wanneer er achtergrondgeluid is of de ruimte een slechte akoestiek heeft.
-Het gebruik van een microfoon en geluidversterking de verstaanbaarheid significant verbetert, zelfs voor studenten zonder gehoorverlies.
-Voor studenten met gehoorverlies hoortoestellen alleen vaak onvoldoende zijn in ruimtes zonder akoestische optimalisatie of geluidversterking. Structurele maatregelen, zoals het gebruik van geluidsversterking en akoestische aanpassingen, zijn essentieel voor volledige toegankelijkheid.
Bron:
Van Den Heuij, K. M. L., Neijenhuis, K., & Coene, M. (2018). Acoustic environments that support equally accessible oral higher education as a human right. International Journal of Speech-Language Pathology, 20(1), 108–114. https://doi.org/10.1080/17549507.2017.1413136

Wettelijk kader en gelijke kansen in onderwijs
Studenten met gehoorverlies vallen onder de categorie sensorische beperkingen en worden beschermd door:
-Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (UN CRPD)
-De Belgische antidiscriminatiewetgeving, inclusief de verplichting tot redelijke aanpassingen in het onderwijs https://www.unia.be/nl/discriminatie/handicap/redelijke-aanpassingen/onderwijs

Onderwijsbarrières en psychosociale impact
Studenten met gehoorverlies ondervinden diverse obstakels:
-Technische drempels: moeite met spraakverstaan op afstand of bij achtergrondlawaai
-Sociale impact: gevoelens van isolatie, verminderde participatie en verhoogde mentale belasting
Onderbouwd in o.a. volgende studies:
-Academic Barriers of Students with Hearing Impairment at the Undergraduate Level
Amjad, F., Shoaib, A. & Qudoos, A. (2024). Academic Barriers of Students with Hearing Impairment at the Undergraduate Level. Global Mass Communication Review, IX(I), 92‑103.
DOI / Link: https://doi.org/10.31703/gmcr.2024(IX-I).08
-Higher education accessibility information in practice. A report on the accessibility of European Universities - Link: https://link.springer.com/article/10.1007/s10209-025-01224-4 SpringerLink

Conclusie: Structurele gehoorondersteuning is geen luxe, maar een noodzakelijke voorwaarde voor gelijke participatie en inclusie in het hoger onderwijs.

Praktisch?
Een goede akoestiek is een startpunt.

Extra auditieve ondersteuning kan via diverse systemen:
-Mobile Connect  (Sennheiser): een innovatieve smartphone-gebaseerde oplossing voor audio-toegankelijkheid. Hearing assistance MobileConnect App | Sennheiser 
-Auracast, ringleiding en Bettear (SMS Audio Electronique via Veranneman in België): transmissiesystemen voor slechthorenden, geschikt voor gebruik thuis, op het werk en in openbare gelegenheden. Welkom - Veranneman
-Rogersysteem (Phonak): Roger versterkt communicatie bij lawaai en op afstand. Het resultaat? Beter verstaan, meer luistercomfort en actieve deelname in elke situatie. Microfoons voor hoortoestellen - Roger | Phonak 

Goede praktijken voor de uitrol binnen een universiteit en het creëren van beleidsmatig draagvlak

Technische en organisatorische maatregelen

  • Verplichte microfoonversterking in aula’s: draadloze microfoons, stemversterkers, vaste installaties
  • Akoestische optimalisatie: geluidsabsorberende materialen, beperken van echo’s en lawaai van HVAC/ventilatie
  • Captions en ondertiteling bij alle opnames en digitale content
  • Duidelijke signalisatie en gebruiksinstructies bij aanwezige FM-apparatuur of Auracast-systemen.

Structurele beleidskaders

  • Oprichting van een inclusie- of toegankelijkheidsdienst als aanspreekpunt binnen de instelling
  • Trainingen voor docenten en ondersteunend personeel over gehoorverlies en ondersteunende technologie
  • Verankering van redelijke aanpassingen in het onderwijsreglement: zie Unia – Wat zijn redelijke aanpassingen? https://www.unia.be/nl
  • Dataverzameling via studenten- of welzijnsdiensten om noden structureel in kaart te brengen.

Draagvlak en betrokkenheid

  • Betrek studenten, docenten, technici en ervaringsdeskundigen bij het opstellen en evalueren van beleid
  • Start met pilootprojecten in specifieke gebouwen of opleidingen en meet de impact op participatie
  • Sensibiliseer via getuigenissen, visuele campagnes (affiches), en online content rond gehoorverlies.

Verankering in wetgeving en beleidsplannen

  • Integreer structurele gehoorondersteuning in het algemene inclusie- en gelijke kansenbeleid van de universiteit of hogeschool
  • Verwijs naar relevante wetgeving en beleidskaders: