Momenteel lijdt één op de vijf mensen wereldwijd aan gehoorverlies (1,5 miljard mensen). Dit cijfer kan tegen 2050 stijgen tot één op de vier mensen (2,5 miljard mensen) ¹. Hieronder bevinden zich ongeveer 60 miljoen mensen die leven met ernstig gehoorverlies.

Ministers Maggie De Block en Frank Vandenbroucke versoepelden de terugbetaling van gehoorimplantaten (cochleaire implantaten) en zorgden ervoor dat meer mensen met ernstig gehoorverlies geholpen kunnen worden. Een goede stap voorwaarts, maar we zijn er nog niet.

We moeten ambitieus blijven als het om hoorzorg gaat en verder werken om de koppositie in het Europees peloton terug te behalen.
Vandaag komen enkel volwassenen die langs beide kanten ernstig slechthorend zijn in aanmerking voor terugbetaling van slechts één cochleair implantaat. Laat ons er samen voor zorgen dat volwassenen voortaan voor elk slechthorend oor recht hebben op een terugbetaling. Want horen, doen we dat niet met 2 oren?

Iedereen kent wel iemand met gehoorverlies, jong of al wat ouder. Want op gehoorverlies staat geen leeftijd. Gehoorverlies vraagt een gepaste oplossing. De ene heeft te maken met slechts licht gehoorverlies of ervaart een vervelende pieptoon, de ander heeft ernstig gehoorverlies en heeft nood aan een meer ingrijpende hooroplossing.

Het aantal mensen met gehoorverlies stijgt. Ongeveer één op de tien Belgen heeft een gerapporteerd (ernstig) gehoorverlies². En dat heeft heel wat gevolgen voor de persoon in kwestie, zijn omgeving en de maatschappij. Gehoorverlies heeft een grotere impact dan alleen op de communicatie.

Zo hebben ouderen met een onbehandeld ernstig gehoorverlies een verhoogd risico op sociaal isolement en lopen ze zelfs 2 maal meer risico om een depressie te ontwikkelen³.

Maar ook de beroepsactieve bevolking is frequenter werkloos of werkt onder hun niveau wanneer ze te maken hebben met gehoorverlies. Dit alles werd ook door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) in 2017 bevestigd in de resolutie WHA, 70.13¹.

België behoorde in de jaren 80 bij de pioniers op vlak van cochleaire implantatie, een hooroplossing voor mensen met ernstige slechthorendheid. Daarbij vervangt een elektronisch medisch implantaat de functies van het beschadigde binnenoor, waardoor ernstig slechthorenden tot doven opnieuw kunnen horen. Helaas zijn we vandaag deze koppositie verloren en hebben mensen met ernstig gehoorverlies niet langer recht op de beste hoorzorg in België.

Iedereen is het er over eens dat we maar optimaal functioneren als we over 2 oren beschikken. Want horen met 2 oren is beter om geluid te lokaliseren (noodzakelijk in het verkeer) en het helpt om gesprekken beter te verstaan, wat de concentratie verbetert en de luistervermoeidheid minimaliseert (of beperkt).

En toch betaalt het RIZIV bij een volwassene met een ernstig gehoorverlies aan beide kanten maar één cochleair implantaat terug, alsof we als volwassen slechtziende een bril zouden vergoed krijgen met maar één glas als we aan beide ogen problemen hebben. Of iemand met katarakt aan beide ogen wordt maar aan één oog geopereerd. Niemand zou ooit de beslissing terugschroeven om mensen maar één hoortoestel te vergoeden.

Bovendien komt een volwassene die slechts aan één kant doof is (unilaterale doofheid), zelfs helemaal niet in aanmerking tot terugbetaling van een implantaat.

Een halve handicap wordt dus niet gehoord door de Belgische overheid, daar waar onze buurlanden wel actief investeren in een optimale toegang tot hoorzorg. Ernstig slechthorenden in Duitsland, Frankrijk en Zwitserland hoeven zich al enige tijd geen zorgen meer te maken over het kunnen horen met hun beide oren.

Doordat onze overheid minder aandacht lijkt te besteden aan (ernstig) gehoorverlies, schenkt ook de bevolking er minder aandacht aan. Daardoor merken we gehoorverlies vaak niet tijdig op of doen we er veel te laat iets aan. Zo draagt minder dan 10% van de volwassenen die een cochleair implantaat nodig hebben in België er ook één. Nochtans hebben wij nog nooit over zoveel mogelijkheden beschikt om gehoorverlies tijdig aan te pakken. Ook de kosteneffectiviteit van hoorapparaten en cochleaire implantaten is duidelijk bewezen. Tenminste als we rekening houden met de totale kosten die zouden ontstaan op vlak van gezondheid en welzijn, indien we gehoorverlies niet tijdig aanpakken.

Maar laat ons positief eindigen en laat ons de huidige en vorige minister van Volksgezondheid danken voor de inspanningen die zij gedaan hebben. Het is positief dat er kleine stappen zijn gezet om ernstige slechthorendheid beter te vergoeden voor kinderen en volwassenen.

België, maar ook de regio’s, moet het voortouw nemen om sensibiliseringsprogramma’s te organiseren om mensen meer bewust te maken van gehoorverlies en om hen aan te zetten er tijdig iets aan te doen. Ook een universele gehoorscreening van 55-plussers kan daarbij helpen, zoals de WHO vraagt¹.

Tot slot is de terugbetaling van cochleaire implantaten voor gehoorverlies aan 1 én 2 oren geen overbodige luxe.

Het bewijs is er, laat ons nu moedig zijn zodat mensen met gehoorverlies, eenzijdig of tweezijdig, voortaan op beide oren kunnen slapen.

Getekend,

Rob Beenders, CI-gebruiker – 0478/50.52.21

Dr. Sebastien Janssens de Varebeke pHd NKO chirurg:Diensthoofd NKO (Jessa Ziekenhuis Hasselt)
Astrid Van Wieringen, professor Faculteit Geneeskunde KU Leuven

Lieselot Van Deun audiologe, verantwoordelijke audiologie UZ Leuven

Federatie Centra Ambulante Revalidatie

Leo De Raeve (PhD, directeur ONICI) Onafhankelijk Informatiecentrum Cochleaire Implantatie, www.onici.be, info@onici.be

-vzw AHOSA, vzw Anders Horen Samen Aanpakken, www.ahosa.be, ; info@ahosa.be

-vzw De negende van, www.denegendevan.be, info@denegendevan.be

-vzw Onder Ons, www.onder-ons.be, onder-ons@skynet.be

-vzw VLOK-CI, vzw Vlaamse Ouders van kinderen met Cochleaire Implantaat, www.vlok-ci.eu, ; vlok-ci-bestuur@googlegroups.com

1. World report on hearing. Geneva: World Health Organization; 2021. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.

1. Eurotrak Belgium 2021: https://www.ehima.com/wp-conte..., n=14.475 mensen.

1. Livingston G, Huntley J, Sommerlad A, Ames D, Ballard C, Banerjee S, et al. Dementia prevention, intervention, and care: 2020 report of the lancet commission. The Lancet [Internet]. 2020 Jul 30;396(10248):413–46. Available from: https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30367-6/fulltext