Op maandagavond 18 november kwamen we onder leiding van AHOSA vzw samen in het CAR Sint-Lievenspoort voor een avond praten, gedachten uitwisselen over onze aanpak van communicatie tussen koppels en de omgeving. Het ging zo over de manier van communiceren, de ernst van onze communicatiebarrières, het inzetten van hulpmiddelen en mimiek maar ook over de valkuilen in onze dagelijkse communicatie.

Bij aanvang werden we al hartelijk ontvangen beneden in de inkomhal door Ann. Na onze goedkeuring dat we op sociale media zichtbaar mogen zijn, werden we boven ontvangen door Inès, Rebecca en Kelly.

Voor velen was het een aangenaam weerzien, anderen kenden elkaar niet of kwamen voor de eerste maal.

Het was vooral tof om te zien dat er veel volk aanwezig was. Dit was duidelijk een onderwerp dat voor beide partners interessant was en ook de alleenstaanden konden hun steentje bijdragen.

Al snel werd duidelijk dat het niet zomaar een avondje luisteren ging worden, de tafels stonden in groepen met opdrachten en vooraan konden we plaats nemen in een halve cirkel.

Sara van de firma Phonak was aanwezig om ons te voorzien van ringleiding of streaming via het Roger systeem. De schrijftolk Ellen was aanwezig om de ganse avond de gespreken te projecteren op groot scherm. Waarvoor dank aan beiden.

De gastsprekers van de avond waren Jill, ex medewerker van het CAR en Karolien, psycholoog in het CAR. Zij hadden er duidelijk ook zin in, in het eerste gedeelte kwam het doel van de avond aan bod: hoe gaan we als koppel om met het slechthorend zijn? Kunnen we elkaar tips en tricks geven? Wat zijn onze ervaringen met elkaar en in de samenleving?

Er werd ons gevraagd om in groepen van 4 samen te werken om deze zaken uit te werken. Het werd dus al vlug duidelijk dat het een avond met veel interactie zou worden. Dit was meteen het 2^de deel van de avond.

In kleine groepjes gingen we aan het werk met verschillende stellingen die Jill en Karolien hadden opgesteld, die dagelijks of wekelijks aan bod komen, die goed of minder goed verlopen.

• Hoe verloopt het op restaurant of BBQ met vrienden?
• Waar vind jij als slechthorende dat je partner super mee omgaat?
• Waar vind jij als goed horende dat je partner super mee omgaat?
• Hoe pakken jullie emotionele gespreken aan (want kleine, stille vaak onhoorbare nuances maken een verschil)?
• Hoe gaat het bij een ruzie?
• Wordt je relatie hierdoor sterker?

In groep werd hier duidelijk intensief aan gewerkt en werd het een drukke babbel tussen de leden waardoor we ook meteen onze eigen tips en aanpassingen konden gebruiken en doorgeven aan de anderen. Bv. ikzelf zit altijd met mijn CI langs de kant van de mensen, ik vraag om niet door elkaar te praten, enz..

Ook hier zorgde Sara voor het Roger systeem op de tafel zodat we elkaar konden begrijpen en wat opviel was dat de horende partners zelf ook soms moesten vragen om iets te herhalen, ook zij horen niet altijd alles in drukte en lawaai.

Na een leerrijk overleg namen we terug plaats in de cirkel om alles samen te bespreken.

We begonnen met de tips die aan bod kwamen in de verschillende groepen

• Eerst de aandacht trekken voor we beginnen spreken zodat er al een focus is door de naam te zeggen of aan te tikken.
• Bij elkaar in de buurt blijven als je een gesprek aan gaat en naar elkaar kijken zodat niet steeds dezelfde achter de ander aanloopt om iets te verstaan.
• Als slechthorende je partner laten weten of je iets begrepen hebt, voor de horende partner maakt dit een groot verschil gaven ze aan.
• Vragen om radio of tv uit te zetten als je ergens op bezoek bent.
• Op restaurant mail ik bij reservatie meestal door dat ik doof ben en CI draag met info graag een ronde tafel, rustige plaats, niet aan een box en ik ga langs de kant van de muur zitten. Meestal houden ze daar rekening mee.
• Het is belangrijk om assertief te zijn en op te komen voor je eigen belangen, als je dit als slechthorende zelf aan de mensen zegt weten ze pas dat er iets om aandacht voor te hebben en ja, vaak moet je het herhalen maar laat je hierdoor niet ontmoedigen. Hierdoor ontlast je je horende partner ook en kunnen ze je verder nog altijd bijstaan waar nodig.
• We merken trouwens dat wijzelf ook vaak in de fout gaan in een gesprek: door ons enthousiasme praten we ook door elkaar en dit is die avond ook gebleken dus blijven herhalen en de aandacht op vestigen is de boodschap.
• We waren het erover eens dat er vaak minst rekening mee gehouden werd door onze eigen familieleden, broers en zussen. Ik merk dit ook terwijl ik al gans mijn leven slechthorende ben, komt dit omdat ze zo eigen zijn aan ons?
• Wanneer iets niet begrepen wordt, is het best het te herhalen in een andere context, of met een synoniem.
• Luisteren is vermoeiend dus zich af en toe terug trekken is niet erg, ik verwacht ook niet dat mijn partner alles herhaalt. De dag nadien overlopen we steeds de avond of dag en komen er zaken naar boven die dan herhaald worden.
• Duidelijke afspraken maken met je partner.

Hierna was het tijd voor een pauze en werd er onder elkaar nog druk verder gepraat.

Na de pauze gingen we verder en werden de stellingen die positief verwoord waren besproken in groep.

Of je nu een partner hebt of niet, de tips zijn van toepassing voor iedereen.

De stelling ‘wordt je relatie sterker doordat je een horende en slechthorende in een koppel hebt’ werd door velen toch anders bekeken. Dit bracht toch wel verschillende gevoelens los bij de aanwezigen in de beide richtingen van horende en slechthorende. Sommigen vonden hun relatie sterker, anderen werden zorgzamer of hadden een vorm van medelijden tegenover de slechthorende, waakzamer zijn, voelden of vonden dat ze afhankelijk waren van de partner, een ondersteunende rol hebben. Mijn partner en ik hebben beiden het gevoel dat je rekening met ELKAAR houdt en je aanpast aan het slechthorend zijn net zoals ik mijn partner bijsta en ondersteun voor andere zaken zonder onze eigenwaarde of zelfstandigheid te verliezen. De ene persoon is sterker, assertiever, afhankelijker of wilt dat er meer voor hem of haar gezorgd wordt, zolang je binnen je relatie hierover op dezelfde lijn zit en elkaar begrijpt is alles mogelijk. Het was duidelijk een heel persoonlijke interpretatie waar we uren konden over doorgaan.

Vanuit mijn werkervaring als verpleegkundige residentiële ouderenzorg en kwaliteitsmedewerker wil ik toch graag meegeven om geen betuttelende houding aan te nemen tegenover je partner zodat iedereen zijn of haar gevoel van eigenwaarde kan behouden en zich verder kan blijven ontplooien in het dagelijkse leven.

Een ruzie of mompelen werd in groep besproken, dit was ook heel uiteenlopend. Wat wel opviel was dat vaak een woordenwisseling ontstaat of escaleert door een misverstand van verkeerd te verstaan of irritatie. Het non-verbale wordt meer aandacht aangegeven.

We sloten de avond af met enkele grappige anekdotes die vaak ontstaan tussen de partners door iets mis te verstaan of verkeerd te interpreteren.

Het was een boeiende en leerzame avond, iedereen ging tevreden naar huis.

De partners waren vooral blij, opgelucht dat ze hierbij betrokken werden en zo ook hun gevoel of beleving hierin een plaats konden geven.

Sabina Mussche

Nvdr: zie ook Tips voor jou en je gesprekspartner